Inwonersinitiatief Nederlands voorbeeld
Edwin Velzel
Geen reactie

Inleiding

Austerlitz Zorgt is een zorgcoöperatie in het pittoreske Utrechtse dorp Austerlitz, dat in 2012 tot stand kwam als resultaat van een burgerinitiatief. Deze organisatie is opgericht met het doel om zorg- en welzijnsvoorzieningen in de directe omgeving te verzorgen, zodat inwoners, zowel jong als oud, kunnen blijven wonen in hun vertrouwde gemeenschap. Het dorpsteam, dat bestaat uit betaalde medewerkers en meer dan honderd vrijwilligers, biedt een divers scala aan diensten, zoals maaltijdvoorzieningen, vervoer, klusservices en activiteiten ter bestrijding van eenzaamheid. Met ongeveer 1.750 inwoners heeft Austerlitz meer dan 40% van de volwassen bevolking die lid is van Austerlitz Zorgt. De coöperatie werkt intensief samen met lokale partners, waaronder de gemeente en woningbouwverenigingen, om zorgwoningen en een dorpshuis te realiseren. Dit alles bevordert een duurzame en zorgzame leefomgeving voor de inwoners.

Aanpak

Austerlitz Zorgt is een uniek initiatief dat in 2012 is ontstaan uit de behoefte van de bewoners om zelf zorgoplossingen te creëren. De focus ligt voornamelijk op ouderen die in hun eigen wijk willen blijven wonen. Belangrijke elementen van deze aanpak zijn:

  • Gemeenschapsinitiatieven: Het idee ontstond vanuit de lokale bevolking die zorgoplossingen zocht, afgestemd op hun specifieke behoeften.
  • Actieve participatie: Bijna de helft van de volwassen inwoners is lid van de coöperatie, wat de sterke sociale binding en betrokkenheid in de gemeenschap benadrukt.
  • Dorpsteam: Het team fungeert als laagdrempelig aanspreekpunt voor zorg- en welzijnsvragen en koppelt vraag en aanbod.
  • Vrijwilligersteams: Meer dan 100 vrijwilligers leveren een waardevolle bijdrage aan verschillende diensten, wat het belang van vrijwilligerswerk onderstreept.
  • Leefbaarheidsonderzoek: De oprichting van Austerlitz Zorgt volgde na een onderzoek naar de toekomstige zorgbehoeften van inwoners.

Wat deze coöperatie onderscheidt, is de directe betrokkenheid van bewoners en de regie die zij in eigen handen hebben. Dit leidt tot innovaties die inspelen op echte behoeftes, ondersteund door een unieke samenwerking met de gemeente die geen controle overneemt, wat in veel systemen ongebruikelijk is.

Betrokkenheid van partijen en inwoners

De hulp van diverse stakeholders is cruciaal voor het succes van Austerlitz Zorgt. Belangrijke betrokkenen zijn:

  • Inwoners: Ruim 40% van de volwassen inwoners is lid van de coöperatie, wat getuigt van hun betrokkenheid.
  • Dorpsteam: Dit bestaat uit betaalde medewerkers die als aanspreekpunt fungeren voor zorgvragen.
  • Vrijwilligers: Meer dan 100 vrijwilligers dragen bij aan zorg- en welzijnsactiviteiten.
  • Gemeente Zeist: Levert steun en faciliteert het initiatief om lokale zorgoplossingen te ontwikkelen.
  • Woonstichting Nu Voor Straks: Werkt aan de ontwikkeling van levensloopbestendige woningen voor ouderen.

Burgers zijn actief betrokken bij dit initiatief. Hun invloed is georganiseerd via:

  • Mede-eigenaarschap: Inwoners kunnen lid worden en zo invloed uitoefenen op zorgverlening.
  • Wensen peilen: Bijeenkomsten en enquêtes geven bewoners de kans hun behoeften kenbaar te maken.
  • Participatie in besluitvorming: Ontwikkeling van beleid gebeurt met input van inwoners.
  • Vrijwilligerswerk: Inwoners kunnen verantwoordelijkheden op zich nemen voor zorg- en welzijnsactiviteiten.

Dit model bevordert niet alleen lokale steun, maar stelt Austerlitz Zorgt ook in staat om beter in te spelen op de wensen van de bevolking.

Financiering

Austerlitz Zorgt verkrijgt financiering op diverse manieren:

  • Lidmaatschapsbijdragen:
    • Inwoners kunnen lid worden met een jaarlijkse bijdrage van ongeveer €27,50.
  • Gemeentelijke subsidies:
    • De gemeente Zeist verleent een jaarlijkse subsidie van ongeveer €40.000.
  • Financiering van zorgdiensten:
    • De gemeente subsidieert het dorpsteam voor de WMO-indicatiestelling. De WMO-voorzieningen zelf gaan via de reguliere kanalen.
    • Zorgdiensten worden ingekocht bij zorgverzekeraars.
  • Donaties en fondsen:
    • Verder zijn particuliere donaties een bron van financiering
  • Woningen
    • 8 van de gebouwde woningen zijn deels met geld vanuit het dorp gerealiseerd.

Door deze combinatie van financieringsbronnen kan Austerlitz Zorgt haar waardevolle diensten in de gemeenschap blijven aanbieden.

Resultaten en Impact

Sinds de oprichting in 2012 heeft Austerlitz Zorgt aanzienlijke impact gerealiseerd. Enkele kernresultaten zijn:

  • Inwoners betrokken: Ongeveer 40% van de volwassen inwoners is aangesloten bij Austerlitz Zorgt, wat neerkomt op zo’n 700 leden.
  • Aantal vrijwilligers: Meer dan 100 vrijwilligers verlenen ondersteuning bij diverse diensten.
  • Zorgwoningen en jongerenwoningen gerealiseerd: In totaal zijn 25 zorgwoningen en 15 jongerenwoningen gebouwd in Het Hart van Austerlitz.
  • Vergelijking met reguliere zorgkosten:
    • De gemeente investeert jaarlijks ongeveer €40.000, terwijl reguliere welzijnsdiensten vaak meer dan €100.000 kosten.
    • Dit resulteert in een jaarlijkse besparing van meer dan €60.000 voor de gemeente.
  • Tevredenheid: Een bewonersonderzoek in 2022 toont aan dat alle respondenten tevreden zijn met de zorg- en welzijnsdiensten, wat bijdraagt aan de kwaliteit van leven.
  • Zorgbehoeften: Sinds de opening van zorgwoningen in 2020 is er nauwelijks behoefte aan verpleeghuizen; slechts één persoon is verhuisd.

De resultaten van Austerlitz Zorgt tonen aan dat de integratie van formele en informele zorg niet alleen de levenskwaliteit verbetert, maar ook aanzienlijke kostenbesparingen oplevert. Dit model kan als inspiratie dienen voor andere gemeenten met soortgelijke uitdagingen.

Uitdagingen

De uitdagingen voor Austerlitz Zorgt zijn als volgt, gerangschikt op prioriteit:

  1. Het omgaan met de toenemende zorgvraag door vergrijzing.
  2. Het vinden en behouden van voldoende vrijwilligers om de benodigde ondersteuning te waarborgen.
  3. Het waarborgen van een goede samenwerking met lokale overheden en zorginstellingen tegen bureaucratische obstakels in.
  4. Het financieren van de initiatieven op lange termijn.
  5. Het stimuleren van sociale cohesie om een zorgzame buurt te behouden.
  6. Het ontwikkelen van passende zorg- en woonvormen die aansluiten bij de behoeften van de bewoners.
  7. Efficiënte communicatie over de waarde en noodzaak van Austerlitz Zorgt naar de bredere gemeenschap.

Toekomstplannen en -verwachtingen

Austerlitz Zorgt heeft ambitieuze toekomstplannen om de zorg- en welzijnsvoorzieningen verder te verbeteren. Enkele belangrijke aandachtspunten zijn:

  • Realiseer levensloopbestendige woningen:
    • Het uitbreiden van levensloopbestendige woningen ter ondersteuning van zelfstandig wonen.
    • Blijven samenwerken met de gemeente en woningbouwverenigingen om behoeften te identificeren.
  • Train vrijwilligers:
    • Investeren in opleiding en ondersteuning om de zorgcapaciteit uit te breiden.
    • Een wachtlijst creëren voor vrijwilligers om aan de vraag te voldoen.
  • Zorgdiensten uitbreiden:
    • Ontwikkelen van aanvullende diensten zoals maaltijdvoorzieningen en vervoersservices.
    • Activiteiten organiseren ter bevordering van de sociale cohesie in het dorp.
  • Focus op jongeren:
    • Meer ondersteuning bieden aan jongeren en hun wensen in de dorpsvisie verwerken.
  • Duurzame samenwerking:
    • De samenwerking tussen formele en informele zorg versterken.
    • Kennis delen en gezamenlijke activiteiten opzetten met andere zorginitiatieven in Nederland.

Met deze plannen hoopt Austerlitz Zorgt de zorg- en leefomgeving nog verder te verbeteren en aan te passen aan toekomstige behoeften.

Een Nieuwe Blauwe Zone?

Austerlitz Zorgt heeft het potentieel om een Nieuwe Blauwe Zone te worden, een gebied waar inwoners langer, gezonder en gelukkiger leven. Dit wordt ondersteund door de volgende factoren:

  • Sociale Cohesie: De sterke gemeenschapszin en betrokkenheid waarborgt een netwerk waarin inwoners elkaar ondersteunen.
  • Ondersteuning voor Ouderen: Een scala aan diensten stelt ouderen in staat om langer zelfstandig te wonen.
  • Initiatieven vanuit Leefbaarheidsonderzoek: De oprichting van Austerlitz Zorgt volgde op een analyse van de behoeften van inwoners.
  • Duurzame Woonvormen: De ontwikkeling van zorgwoningen stelt bewoners in staat hun zorgbehoeften te vervullen zonder het dorp te verlaten.

De combinatie van deze elementen creëert een stevige basis voor Austerlitz om zich te ontwikkelen tot een Blauwe Zone, waar welzijn en leefbaarheid centraal staan. De ervaringen van Austerlitz kunnen als inspiratie dienen voor andere gemeenschappen met vergelijkbare doelen.

Blauwe Zone Voortgangspercentage

Als we de vooruitgang van Austerlitz Zorgt richting een Blauwe Zone beoordelen, schat ik het percentage op ongeveer 75%. Dit is gebaseerd op de volgende criteria:

  • Sociale cohesie (20%): De sterke gemeenschapszin resulteert in een score van 80%.
  • Toegang tot gezonde voeding (20%): Initiatieven zoals Austerlitz Eet dragen bij aan een score van 70%.
  • Beweegvriendelijke omgeving (20%): Activiteiten die lichamelijke beweging stimuleren, resulteren in een score van 75%.
  • Mentaal welzijn (20%): Initiatieven tegen eenzaamheid geven een score van 70%.
  • Levensloopbestendige woningen (20%): De bouw van zorgwoningen geeft een score van 80%.

De totale score is een gewogen gemiddelde van deze categorieën, resulterend in een percentage van 75%. Hiermee is Austerlitz goed op weg, maar er zijn verbeterpunten rondom gezonde voeding en mentale ondersteuning.

Verdere stappen op weg naar een Blauwe Zone

Om de ontwikkeling van Austerlitz Zorgt als Blauwe Zone te bevorderen is een gestructureerde aanpak noodzakelijk. Hier zijn enkele stappen die gericht zijn op elementen die momenteel niet voldoende worden gerealiseerd:

  1. Bevorder lokale voedselvoorzieningen
    • Organiseer lokale markten waar verse producten verkrijgbaar zijn.
    • Start gedeelde moestuininitiatieven om inwoners samen te laten tuinieren.
  2. Stimuleer fysieke activiteiten
    • Introduceer wekelijkse wandel- en fietsgroepen voor alle leeftijden.
    • Organiseer sportactiviteiten gericht op ouderen.
  3. Versterk sociale cohesie
    • Creëer ontmoetingsplekken waar buurtbewoners verbinding kunnen maken.
    • Organiseer intergenerationele activiteiten zoals creatieve workshops.
  4. Verbeter zorg- en welzijnsvoorzieningen
    • Integreer preventieve zorgprogramma’s zoals gezondheidschecks.
    • Ontwikkel een netwerk van vrijwilligers die ondersteuning bieden aan kwetsbaren.
  5. Versterk educatie en bewustwording
    • Bied workshops aan over gezonde levensstijlen, voeding en mentale gezondheid.
    • Creëer campagnes die het belang van gezonde levensstijl benadrukken.

Door deze stappen te ondernemen, kan Austerlitz Zorgt verder ontwikkelen naar een Blauwe Zone en bijdragen aan het welzijn van haar inwoners.

Meer informatie

AI Disclaimer

Deze pagina is gebaseerd op bovenstaande bronnen en is voor een deel tot stand gebracht met behulp van kunstmatige intelligentie. Dat kan soms leiden tot het weergeven van foutieve informatie. Mocht je hier informatie aantreffen die niet klopt, wees dan zo vriendelijk om daar in het commentaar melding van te maken, dan zullen we de fouten corrigeren.

Op de hoogte blijven? Schrijf je in!

Austerlitz Zorgt

Berichtnavigatie

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *